logo regionale samenwerking Amsterdam-Amstelland & Zaanstreek-Waterland

Jeugdhulp regionale samenwerking
Amsterdam-Amstelland &
Zaanstreek-Waterland

Bericht geplaatst op: 29 april 2021

Er komt in Nederland steeds meer ruimte voor ervaringsdeskundigheid in de jeugdzorg. Sommige organisaties zetten al professionele ervaringsdeskundigen in of mensen met ervaringskennis, als hulpverlener. Of kijken naar de toegevoegde waarde van een hulpverlener met eigen ervaringskennis. Maar wat betekent deze term in de praktijk en over die praktijk gesproken… wat voegt ervaringsdeskundigheid -door een ervaringsdeskundige of hulpverlener met ervaringskennis- nu toe aan de jeugdhulp? We vroegen het een ervaringsdeskundige hulpverlener zelf, Bo van Loenen van ExpEx en Alie Weerman, expert, psycholoog én iemand die veel ziet in de inzet van (eigen) ervaringskennis in de jeugdhulp.

Meerwaarde ervaringsdeskundigheid

Een niet-professional inzetten als ervaringsdeskundige. Volgens Bo van Loenen van ExpEx Amsterdam verlegt ervaringsdeskundigheid de focus van het hulpaanbod naar het perspectief van de hulpvrager. De ervaringsdeskundige heeft een onmisbaar stukje kennis en kan hiermee bijdragen aan betere hulp: “Een ervaringsdeskundige heeft in een eerder stadium geleerd om vanuit een helikopterview naar zijn levenservaringen te kijken. Hierdoor heeft diegene vaak haarfijn in de gaten wat maakt dat hulpverlening wel of niet gewerkt heeft, en hij of zij kan dit ook uitleggen. Deze kennis vind je niet in een studieboek of methodiekbeschrijving.”

Alie Weerman, psycholoog en ervaringsdeskundige, ziet een concrete meerwaarde in het werken met ervaringsdeskundigen en vanuit (eigen) ervaringskennis, als hulpverlener: Je sluit beter aan bij de beleving van de cliënt en het contact is gelijkwaardiger als ervaringsdeskundigheid een rol krijgt. Dit wekt vertrouwen en kan de schaamte doorbreken. Alie: “Als je met iemand praat die ook een bepaalde schaamte heeft overwonnen, iemand die het lef heeft om te laten zien hoe lastig het is om contact te leggen met je eigen ontwrichting, dan zal dit herkenbaar klinken voor de cliënt. De drempel voor het vragen van hulp wordt zo lager. Het gevoel van falen wordt minder. Als ervaringsdeskundige ben je het levende bewijs dat je met iets aangrijpends om kunt gaan, dus je bent geloofwaardig in wat je zegt.”

Ook professionals zien de meerwaarde van het samenwerken met ervaringsdeskundigen, ook om van te leren: “Je krijgt een andere visie op het omgaan met cliënten en de begeleiding daarvan. Ervaringsdeskundigen zetten constant ons op scherp als het gaat om denken vanuit de cliënt en ze helpen ons om de hulpverlening te verbeteren. Ze leren ons kijken vanuit het perspectief van de cliënt.”

 

Een bijzondere rol, maar ook een complexe

Een ervaringsdeskundige die zelf geen hulpverlener is heeft een waardevolle, maar lastige taak. Volgens Bo kan deze unieke rol – geen cliënt, geen professional – soms ingewikkeld zijn voor de ervaringsdeskundige zelf. “Het schipperen tussen dicht bij je eigen ervaringen blijven maar ook ervaringskennis van anderen gebruiken, de rol van cliënt overstijgen maar tegelijkertijd niet te veel meegaan in hulpverlenersjargon, is soms een ware balanceer-act. Als het lukt om op dat dunne koord de eindstreep te halen, geeft dat een intens gevoel van voldoening. Wat ooit voor pijn, ontwrichting en wanhoop zorgde, vormt nu de basis voor hulp aan een ander.”

Alie geeft aan dat het ook lastig kan zijn voor de hulpverlener om ervaringsdeskundigheid in te zetten, als fundamenteel onderdeel van jeugdhulp. Alie: “In de jeugdhulp is het nog niet gebruikelijk om ervaringen als bron van kennis te zien, de cultuur is vaak gesloten en het is lastig om hierover te praten. Kennis wordt ingebracht door vrijwilligers of jongeren zelf, maar is (nog) geen onderdeel van professioneel werken. Dit is niet gek, want het is lang onprofessioneel geweest om eigen ervaringen te benutten, en zo’n verandering in denken is radicaler dan men zich vaak realiseert. Het is een manier van gelijkwaardig werken waarin de eigen ervaringen van hulpverleners ruimte moeten krijgen om als kennis gebruikt te worden. Dit zit alleen nog in de beginfase binnen de jeugdhulp.”

Wil je meer weten over ervaringsdeskundigheid en hoe je dat in kan zetten in jouw werk?

Meld je dan aan voor het Transformatiecafé over het thema ervaringsdeskundigheid. Aanmelden kan hier: https://www.aanmelder.nl/transformatiecafe2